Projecten

Project 1. Het Papeda project

 PAPEDA

Cultuur en Erfgoed kunnen veel betekenen in tijden van veranderende perspectieven. Het wordt van belang geacht, omdat het huidige generaties een beeld geeft van het verleden en kan bijdragen aan de culturele en sociale identiteit. Kennis van het verleden geeft meer inzicht in het heden en kan leiden tot meer begrip voor de complexiteit van de huidige samenleving. We zoeken naar een balans tussen de maatschappelijke, economische en intrinsieke waarde van cultuur en erfgoed.

Materieel erfgoed bestaat uit tastbare cultuurtradities of overblijfselen. Binnen materieel erfgoed wordt er een onderscheid gemaakt tussen onroerend erfgoed en roerend erfgoed, ofwel gebouwen en landschappen en zaken als boeken en kunstwerken. Materieel erfgoed geeft huidige en toekomstige generaties een goed beeld van de (lokale) geschiedenis en draagt bij aan de sociale en culturele identiteit.

“Echte Molukkers slurpen papeda”

Aanleiding

Het project “PAPEDA” heeft betrekking op de betekenis van aspecten van het materieel en immaterieel Moluks cultureel erfgoed onder Molukkers in Nederland en de wederzijdse beïnvloeding op zowel het Moluks als het Nederlands erfgoed. Ook  de Stichting Muhabbat heeft aan de hand van uiteenlopende culturele aspecten laten zien op welke wijze de Molukse identiteit zich verder ontwikkeld heeft en nog steeds ontwikkelt binnen de Nederlandse multiculturele samenleving.

Papeda is een traditioneel Moluks gerecht en diende als basisvoeding op de Molukken. Al heel lang geleden wisten de bewoners van de Molukse eilanden meel te winnen uit de aanwezige sagopalm. Nog altijd wrd het sagomeel op dezelfde manier gewonnen. 

In Nederland wordt papeda vaak van aardappelzetmeel gemaakt. De bereiding van de papeda gaat als volgt: het aardappelmeel wordt in een beslagkom gedaan. Al roerend kun je wat koud water toevoegen, zodat er een glad papje ontstaat. Je blijft roeren en zo lang als het nodig is. Daarna voeg je kokend water toe tot de massa glazig is. Zolang de pap een witte kleur heeft, is ze nog niet klaar. Pas als de massa glazig is, is het klaar. Afhankelijk van de hoeveelheid water kan je de ‘strakheid’ van de papeda bepalen. De papeda smaakt het best als deze per keer geserveerd wordt met verschillende soorten sauzen 1) Asem Pedis (ribbetjes of kip in frisse pittige en zure saus) 2) Pinang Kuning (vis in gele frisse zurige kerrie saus) 3) Tjolo Tjolo (vis in ketjapsaus met o.a.tomaten, citroen, Spaanse pepers, lombok rawit en uien). De papeda wordt traditioneel opgeschept met twee gata-gata (houten bamboe vorken), die worden rondgewenteld (bale-bale). Vergeet bestek, slurpen is het motto De papeda wordt direct vanaf het bord opgezogen of opgeslurpt: een kunst apart. Het vergt enige oefening.

Moluks cultureel erfgoed 

Het project “Papeda” heeft een symbolische betekenis en wordt in dit project ook gebruikt als metafoor. Het verwijst naar tradities binnen de Molukse samenleving in Nederland. Door middel van Educatie en Scholing wordt in het project “Papeda” aandacht besteed aan zowel materiële als immateriële erfgoed. Aandacht wordt besteed aan sociale gewoonten, voorstellingen, rituelen, tradities, Molukse, respectievelijk Maleise uitdrukkingen, Molukse pantuns (gedichten), Molukse spelletje zoals patu-lele, bijzondere kennis of vaardigheden die gemeenschappen en groepen erkennen als een vorm van cultureel erfgoed. Gedacht kan worden aan zaken zoals het voorbereiden van papeda, tjolo tjolo en andere Molukse gerechten, maar ook aan verschillende vormen van tradities, zoals het pela- en bongsoschap, verwantschapsrelaties, bepaalde vormen van rituelen bij geboorte, overlijden, bruiloften, magie, bijgeloof, de betekenis van voorouders voorouderverering e.d. Belangrijk is dat zowel het materieel als het immaterieel erfgoed geplaatst wordt in de context van verankering in de Nederlandse multiculturele samenleving.  Hierbij is essentieel dat het culturele erfgoed wordt overgedragen van generatie op generatie en relevant is voor de ontwikkeling van de Molukse identiteit.

voor informatie: e.rinsampessy@gmail.com of e.rinsampessy23@outlook.com (dr. Elias Rinsampessy 0653760152)

 Project 2 . Weggegeven Molukse kinderen (werktitel) in de provincie Gelderland. (dhr. Pede Saija, drs. Francy Leatemia-Tomatala, dr. Elias Rinsampessy)(MUHABBAT)

Een kort overzicht van het project: “ Weggegeven kinderen binnen de Molukse gemeenschap in Nederland.” 

'Akan masih sakit'' (het doet nog steeds pijn).

1. Inleiding 

Het is   bekend  dat kinderen op de Molukken en in het begin van de jaren ’50 ook in Nederland, vaak op jonge leeftijd, door hun ouders worden weggegeven. Een sociaal-maatschappelijk verschijnsel, dat al generatieslang bekend en 'normaal' was op de Molukken. Deze kinderen worden weggegeven aan andere ouders binnen diezelfde gemeenschap die dan voor hen zorgen. De kinderen komen dan vaak terecht in gezinnen van kinderloze echtparen, clangenoten, familie en grootouders . De gevolgen, van het weggegeven worden en zijn, kunnen voor deze kinderen soms “ pijnlijk” zijn. 

Sommige  volwassenen, die destijds als kind weggegeven zijn,  worstelen  tot op de dag van vandaag met hun persoonlijke geschiedenis. Bovendien  heeft het voor velen van hun invloed op hun persoonlijke ontwikkeling. Het aangaan van relaties en of de band met hun biologische broers en zusters en andere familieleden kunnen  soms problematisch zijn. Loyaliteits en identiteitsconflicten, verlatingsangst en als gevolg daarvan moeite hebben om zich te binden zijn thema's waar men voor zichzelf tot op de dag van vandaag geen of nauwelijks een passend antwoord heeft gevonden.  Het is bekend, dat verschillende weggegeven kinderen  getuige of zelf slachtoffer zijn (geweest) van huiselijk- en seksueel geweld. 

Pede Saija, ervaringsdeskundige en professional, heeft het initiatief genomen  voor het project  “ Weggegeven kinderen binnen de Molukse gemeenschap in Nederland ” . Hij heeft Stichting Muhabbat benaderd. Muhabbat is thans een empowerment en coachingsorganisatie . Muhabbat geeft ook adviezen op het terrein van interculturalisatie aan maatschappelijke organisaties en instellingen in de zorg en in het onderwijs.  De huidige voorzitter van de Raad van bestuur is dr. Elias Rinsampessy, sociaal- en cultureel antropoloog. Pede Saija heeft hem gevraagd om samen met hem dit project te  initiëren en te ontwikkelen. Het team van dit project is uitgebreid met drs. Francy Leatemia-Tomatala, sociologe en onder andere actief op het gebied van vrouwen emancipatie. 

Door middel van een klein bedrag aan crowdfunding is het team met  het project in 2017 gestart en heeft zij in 2017  en 2018 vijf bijeenkomsten georganiseerd. De deelnemers en deelneemsters kwamen uit de provincies Gelderland, Utrecht, Noord-Holland en Zuid-Holland. Het aantal deelnemers bestond uit 7 vrouwen en 2 mannen. Het projectteam heeft de bijeenkomsten gezamenlijk begeleid. Inmiddels heeft de KRO/NCRV aandacht besteed aan dit thema met de titel 'Uit liefde afgestaan'. Het project 'Weggegeven Molukse kinderen' zal in 2023 worden afgerond. U kunt het resultaat van dit project en de ervaringen van 'Weggegeven Molukse kinderen' vinden in het boek 'Echte Molukkers slurpen papeda' Cultuur, Identiteit ,Verandering  deel 2, onder het hoofdstuk 'Akan masih sakit' over traumatische ervaringen en verwerking onder Molukkers in Nederland.

2.   Doel

Het doel van dit project is vooral   bedoeld om Molukse volwassenen, die als kind zijn weggegeven, ruimte te bieden om hun eigen taboe te doorbreken met betrekking tot dit hoofdstuk van hun leven, hen te ondersteunen en hen ‘ op verhaal te laten komen’.  Op deze manier kunnen deze volwassenen hun persoonlijke en soms ook pijnlijke geschiedenis, delen met andere Molukse lotgenoten. Het betreft Molukse mannen en vrouwen in de leeftijd van 50 tot 70 jaar, al dan niet woonachtig in Molukse wijken, zoals bijvoorbeeld Culemborg en Tiel. Daarnaast zal ook aandacht besteed worden aan de doelgroep van volwassenen en families, die op de een of andere manier te maken hebben of hebben gehad met het thema van “weggegeven kinderen” . 

Dit vraagt echter nog een nadere verkenning van het onderwerp, omdat in de dynamiek van de maatschappelijke ontwikkelingen er nieuwe vormen en situaties van “ weggegeven kinderen” zich voordoen. Tenslotte zal  dit  vraagstuk onder de aandacht worden gebracht  van de algemene reguliere ‘ Nederlandse’ hulpverleningsintellingen (denk aan  bijvoorbeeld organisaties als Buurtzorg, Sociale Wijkteams en de GGZ  w.o. Pro Persona en/of Indigo), zodat gewerkt kan worden aan preventie, de toegankelijkheid, de integratie en inbedding van de hulpverlening aan cliënten met een Molukse achtergrond in de multiculturele samenleving.